Trẻ chậm nói có ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ không?
Việc trẻ chậm nói là một trong những điều khiến nhiều phụ huynh lo lắng. Nhiều người cho rằng việc trẻ chậm nói có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ của trẻ. Tuy nhiên đến nay, chưa có nghiên cứu nào chứng minh rằng chậm nói làm giảm trí tuệ của trẻ. Vậy, trẻ chậm nói có tác động gì hay không?

Trẻ chậm nói có ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ không?
Trẻ bị chậm nói có ảnh hưởng trí tuệ không?
Tình trạng trẻ chậm nói là phổ biến, trung bình mỗi nhóm 10 trẻ sẽ có trẻ chậm nói. Khi trẻ chậm nói, cha mẹ thường lo lắng và tự hỏi liệu trẻ có thiếu thông minh không. Tuy nhiên, không nên lo lắng quá mức vì khả năng phát triển ngôn ngữ của từng trẻ là khác nhau.
Việc trẻ nói sớm hay muộn không ảnh hưởng đến thông minh của trẻ. Ngoài ra, cha mẹ cần phân biệt rõ ràng giữa trẻ chậm phát triển nói và trẻ chậm phát triển đi. Nếu trẻ chỉ chậm nói nhưng vẫn biết bò và đi, không có nghĩa là trẻ chậm phát triển hoặc kém thông minh.

Trẻ chậm nói là gì? Nguyên nhân gây ra tình trạng chậm nói ở trẻ
Trẻ chậm nói không phải là vấn đề nghiêm trọng, cha mẹ không cần lo lắng quá. Tuy nhiên, nếu trẻ có các dấu hiệu sau, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám và điều trị:
- Trẻ không phản ứng hoặc không có hành động đáp lại khi được gọi tên. Trẻ đã trên 18 tháng tuổi, chỉ sử dụng cử chỉ và không thích nói chuyện.
- Thường xuyên gặp khó khăn trong việc lặp lại từ ngữ khi cha mẹ nói. Trẻ đã trên 2 tuổi nhưng không thể tự nói một câu hoặc một cụm từ, chỉ có thể bắt chước hành động và lời nói của cha mẹ.
- Trẻ không thể làm theo các chỉ dẫn đơn giản từ cha mẹ hoặc người thân.
- Trẻ có giọng nói không bình thường.
Nguyên nhân trẻ bị chậm nói
1. Trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Chậm phát triển ngôn ngữ, còn được gọi là chậm nói, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Tình trạng này có thể là một trong những dấu hiệu cho thấy sự chậm trễ trong việc phát triển ngôn ngữ trong não bộ, mặc dù trí tuệ và tâm lý của trẻ vẫn bình thường.
Ngoài ra, trẻ có thể chậm nói do tự kỷ hoặc do bị bệnh bại não. Chậm phát triển trí tuệ cũng có thể gây ra chậm nói. Thậm chí, trẻ có khả năng nghe kém cũng có thể dẫn đến tình trạng chậm nói hoặc không có khả năng sử dụng ngôn ngữ.

Trẻ chậm nói là gì? Nguyên nhân gây ra tình trạng chậm nói ở trẻ
Về mặt thể chất, trẻ chậm nói có thể có cấu trúc giải phẫu không bình thường trong miệng, lưỡi hoặc hàm. Ví dụ, việc có dây hãm lưỡi ngắn cũng có thể là một nguyên nhân khiến việc di chuyển của lưỡi bị hạn chế và gây khó khăn trong việc nói.
Vấn đề về thính giác cũng ảnh hưởng đáng kể đến việc chậm nói, do đó các bác sĩ thường khuyến nghị kiểm tra thính lực cho trẻ ngay sau khi sinh. Trẻ gặp khó khăn trong việc nghe hoặc không nghe được sẽ gặp khó khăn trong việc bắt chước, học và sử dụng ngôn ngữ.
Về mặt tâm lý, các hoạt động như sử dụng điện thoại thông minh và xem TV quá nhiều cũng là một nguyên nhân phổ biến khiến trẻ chậm nói. Hiện nay, các thiết bị như TV và điện thoại thông minh có khả năng lôi cuốn trẻ em và đồng thời cũng là cách dỗ dành hiệu quả.
Tuy nhiên, chúng cũng có ảnh hưởng tiêu cực đến việc phát triển ngôn ngữ của trẻ. Sử dụng điện thoại và xem TV quá nhiều làm cho não trẻ không cần phải suy nghĩ, từ đó tạo thành thói quen lười nói và sợ giao tiếp với người khác.
2. Mắc hội chứng Einstein
Có những biểu hiện cho thấy trẻ có sự trì trệ trong việc nói chuyện, và điều này có thể được gắn liền với hội chứng Einstein. Những dấu hiệu như khả năng ghi nhớ tốt, sở thích lựa chọn đặc biệt và khả năng phân tích xuất sắc là những đặc điểm giúp phụ huynh nhận ra rằng trẻ có khả năng trí tuệ cao dù chậm nói.
Hệ thống não của trẻ trong trường hợp này đã được “lập trình” sẵn để học tập, đặc biệt là học ngôn ngữ, thông qua di truyền. Ngôn ngữ được hình thành từ nhiều khía cạnh khác nhau, đặc biệt là sự tương tác với môi trường xung quanh.
Vì vậy, khi cha mẹ hiểu rõ về chức năng và hoạt động của não bộ, họ có thể thực hiện những biện pháp giúp trẻ cải thiện khả năng phát triển ngôn ngữ.
3. Mắc hội chứng tự kỷ
Đa số phụ huynh đều đặt câu hỏi: Trẻ chậm nói có phải là một biểu hiện của tự kỷ không? Thực tế, việc trẻ chậm nói không chỉ đơn thuần là chậm trong việc nói, mà nó còn có thể là một dấu hiệu của nhiều vấn đề khác nhau, trong đó phổ biến nhất là hội chứng tự kỷ.
Phụ huynh cần nhớ rằng không nên lơ là và cần quan tâm và theo dõi con của mình. Đồng thời, hiểu biết về hội chứng tự kỷ là điều cần thiết. Và khi phát hiện ra các dấu hiệu, phụ huynh nên đưa con đi khám tại các bệnh viện để có thể phát hiện sớm và áp dụng phương pháp điều trị thích hợp và kịp thời cho trẻ.
Một số phương pháp dạy trẻ chậm nói
1 Không sao chép ngôn ngữ
Phần lớn trẻ chậm nói có xu hướng phát âm sai hoặc không chuẩn, thậm chí một số trẻ còn có vấn đề về ngọng. Một nguyên tắc quan trọng mà cha mẹ nên tuân thủ là không sao chép cách diễn đạt của trẻ, vì điều này sẽ gây ra các thói quen khó sửa chữa dần dần, dẫn đến việc trẻ nói sai và ngọng nhiều hơn.
2. Giao tiếp ngang tầm mắt của trẻ
Trong quá trình giao tiếp, cha mẹ nên gọi tên trẻ và yêu cầu trẻ nhìn vào mắt. Hành động này sẽ thu hút sự chú ý của trẻ và tăng cường tương tác mắt, cũng như tạo sự sâu sắc trong quá trình giao tiếp. Đồng thời, việc cha mẹ thường xuyên thể hiện hành động này sẽ giúp trẻ ghi nhớ và ủy thác quá trình giao tiếp.
Điều này có thể tạo ra những phản ứng tích cực cho trẻ trong quá trình giao tiếp. Khi trò chuyện với trẻ, cha mẹ nên nói chậm, rõ ràng, dễ hiểu, và gọi tên trẻ, yêu cầu trẻ nhìn vào mắt. Dưới đây là một số nguyên tắc áp dụng cho trẻ chậm nói:
- Dạy trẻ học nói từng âm cho đến khi trẻ có thể làm được. Bắt đầu bằng việc học các nguyên âm, sau đó chuyển sang các phụ âm.
- Trong quá trình giao tiếp với trẻ, hãy áp dụng nguyên tắc 2/1/2. Điều này có nghĩa là ngắt câu chậm và theo nhịp như ví dụ sau: “Lấy/cho bà/cái/bát.” Phương pháp này giúp trẻ hiểu yêu cầu và tương tác tốt hơn trong quá trình giao tiếp và thực hiện yêu cầu.
3. Sử dụng đồ chơi để giúp trẻ chậm nói
Mua cho trẻ các món đồ chơi như các con thú hoặc con vật dưới nước. Cha mẹ có thể chơi cùng trẻ và chỉ vào các con thú, sau đó đọc tên chúng. Điều này giúp trẻ kết nối với ngôn ngữ nhanh hơn, ghi nhớ hình dáng con vật và tên gọi của chúng. Đây là một phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả nhất để dạy trẻ chậm nói tại nhà.
4. Cho bé đi học can thiệp
Việc cho trẻ đi học hoặc đến nhà trẻ có thể có lợi. Tại trường học, trẻ sẽ phải tự làm nhiều việc như ăn, uống, và tự đi vệ sinh. Đồng thời, trẻ sẽ phải sử dụng ngôn ngữ để tương tác với bạn bè. Nhờ đó, tình trạng chậm nói sẽ được khắc phục tự nhiên.
5. Sử dụng thẻ học để khuyến khích trẻ chậm nói
Một phương pháp có thể được áp dụng là sử dụng thẻ học, bao gồm các hình ảnh về quả, động vật, hoa và các mục khác. Mẹ có thể chỉ tay vào các hình ảnh và đọc to cho trẻ nghe, sau đó dạy trẻ phát âm các từ đơn như gà, cá, cây, quả, nhà,… Phương pháp này sẽ kích thích trẻ và tạo hứng thú bởi sự đa dạng màu sắc trên thẻ học.
6. Cho trẻ tự xử lý thông tin
Khi đặt yêu cầu cho trẻ, cha mẹ nên để trẻ có thời gian để xử lý thông tin. Chờ đợi phản ứng trong khoảng thời gian từ 5 đến 10 giây. Nếu trẻ không thể thực hiện được, hãy mô phỏng và giúp trẻ. Lặp lại quá trình này nhiều lần trong các tình huống và với các yêu cầu khác nhau
7. Tuyệt đối không cho trẻ sử dụng thiết bị điện tử
Rất quan trọng là không cho trẻ sử dụng các thiết bị điện tử như tivi, iPad, điện thoại, v.v. Sử dụng quá nhiều thiết bị điện tử sẽ gây hạn chế khả năng giao tiếp của trẻ và góp phần vào tình trạng chậm nói.
8. Tăng cường trò chuyện với trẻ
Một cách đơn giản để giúp trẻ phát triển khả năng nói là tăng cường việc trò chuyện hoặc đọc truyện cho trẻ nghe. Cha mẹ nên dành thời gian để chơi với trẻ, tận hưởng những giây phút vui chơi cùng nhau, và khám phá những điều mới lạ xung quanh. Bằng cách làm như vậy, trẻ sẽ học được kỹ năng giao tiếp và giảm tình trạng chậm nói.
Tổng kết lại, chậm nói là một vấn đề phổ biến gây lo lắng cho nhiều phụ huynh. Tuy việc biết nói sớm hay muộn không ảnh hưởng đến trí tuệ của trẻ, nhưng nó cũng có thể là dấu hiệu của một số vấn đề khác như tự kỷ, hội chứng Einstein, v.v. Do đó, khi phát hiện trẻ chậm nói, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để kiểm tra và nhận lời khuyên về các biện pháp can thiệp phù hợp.

Tăng cường trò chuyện với trẻ
Nếu các biện pháp trên không cải thiện tình trạng chậm nói của trẻ, cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra tổng quát. Đôi khi, kiểm tra thính lực cũng nên được thực hiện, vì các vấn đề liên quan đến thính giác chưa được phát hiện có thể gây khó khăn trong việc học nói.
Trên đây là một số thông tin mà Thành Đạt Education muốn gửi đến quý phụ huynh. Quý phụ huynh có thể đến trung tâm can thiệp Thành Đạt để được tư vấn cụ thể.
Chuỗi hệ thống dạy trẻ chậm nói – trẻ tự kỷ của Thành Đạt Education
- CS 1: 77 Nguyễn Thế Truyện, Tân Sơn Nhì, Tân Phú, TPHCM – Trường dạy trẻ tự kỷ quận Tân Phú
- CS 2: 424/62E Lê Văn Quới, Bình Hưng Hòa A, Bình Tân, TPHCM. – Trường dạy trẻ tự kỷ quận Bình Tân
- CS 3: 195/48 Nguyễn Văn Thương, Phường 25, Quận Bình Thạnh, HCM – Trường dạy trẻ tự kỷ quận Bình Thạnh
- CS 4: 143 ĐƯỜNG 35A TRỊNH QUANG NGHỊ, PHƯỜNG 7,QUẬN 8,HCM – Trường dạy trẻ tự kỷ tại quận 8
- CS 5: 48 Đông Hưng Thuận 32, P. Đông Hưng Thuận, Quận 12 – Trường dạy trẻ tự kỷ tại quận 12
- Hotline: 0913.565.798 – 0938.814.589
- Mail: thanhdatfoundation@gmail.com
- Youtube: An Khánh Nhung