Top 10 trò chơi giúp trẻ chậm nói phát triển ngôn ngữ tự nhiên

Khi trẻ bị chậm nói, nhiều phụ huynh thường tập trung vào các bài học ngôn ngữ cứng nhắc, khiến con cảm thấy căng thẳng và thiếu hứng thú. Tuy nhiên, một trong những cách hiệu quả nhất để phát triển ngôn ngữ cho trẻ lại đến từ những hoạt động gần gũi, tự nhiên nhất – trò chơi.

Trẻ nhỏ học qua chơi. Khi tham gia các trò chơi phù hợp, trẻ không chỉ được rèn luyện ngôn ngữ mà còn phát triển tư duy, tương tác xã hội và cảm xúc. Dưới đây là 10 trò chơi dễ thực hiện tại nhà mà cha mẹ có thể áp dụng để hỗ trợ trẻ chậm nói tiến bộ mỗi ngày.

Top 10 trò chơi hỗ trợ phát triển ngôn ngữ cho trẻ chậm nói

1. Trò chơi “Giấu và tìm đồ vật”

Cách chơi:
Giấu một món đồ quen thuộc như chiếc ô tô, quả bóng, con thú bông… sau gối hoặc trong hộp. Sau đó hỏi:
“Xe đâu rồi?”, “Bóng đâu rồi?”
Gợi ý cho trẻ tìm và nói tên đồ vật khi tìm thấy.

Lợi ích:

• Tăng khả năng hiểu ngôn ngữ

• Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi và phản hồi

• Học từ mới trong ngữ cảnh thực tế

2. Chơi thổi bong bóng

Cách chơi:
Thổi bong bóng và dừng lại. Hỏi trẻ: “Con muốn thổi nữa không?” – đợi trẻ phản ứng bằng từ đơn hoặc chỉ tay.
Khuyến khích trẻ nói “Thổi”, “Bong bóng”, “Nữa” để được chơi tiếp.

Lợi ích:

• Kích thích trẻ chủ động yêu cầu

• Dễ thu hút sự chú ý

• Tăng tương tác hai chiều

3. Trò chơi giả vờ (đồ hàng, bác sĩ, lái xe…)

Cách chơi:
Dùng đồ chơi hoặc vật dụng giả vờ như làm bác sĩ khám bệnh, nấu ăn, đi chợ, lái xe…
Gợi ý trẻ dùng các từ đơn giản như “nấu”, “ăn”, “xe”, “bệnh”, “mẹ”, “mua”…

Lợi ích:

• Mở rộng vốn từ theo chủ đề

• Tăng khả năng dùng từ trong tình huống cụ thể

• Rèn luyện hội thoại cơ bản

4. Trò chơi “Đoán tiếng động”

Cách chơi:
Mở các âm thanh quen thuộc (tiếng chó sủa, chuông điện thoại, nước chảy…) và hỏi trẻ “Đây là gì?”.
Khi trẻ đoán đúng, khen ngợi và lặp lại từ để ghi nhớ.

Lợi ích:

• Phát triển kỹ năng nghe hiểu

• Gắn kết âm thanh với từ ngữ

• Tăng sự chú ý ngôn ngữ

5. Trò chơi chỉ hình – gọi tên

Cách chơi:
Dùng sách tranh, flashcard, hoặc bảng từ có hình ảnh rõ ràng.
Chỉ vào từng hình và hỏi: “Đây là gì?” hoặc “Con thấy gì ở đây?”.
Gợi ý trẻ nói tên đồ vật, con vật, màu sắc…

Lợi ích:

• Phát triển vốn từ vựng cơ bản

• Rèn luyện phản xạ ngôn ngữ

• Học từ mới theo chủ đề

6. Chơi với âm thanh – hát và gõ nhịp

Cách chơi:
Hát các bài hát thiếu nhi ngắn gọn, kèm theo gõ tay theo nhịp. Dừng lại ở chỗ trẻ quen và chờ trẻ hát tiếp.
Ví dụ: “Quả gì mà tròn tròn… quả gì mà đỏ tươi…” – chờ trẻ nói “quả táo”.

Lợi ích:

• Tăng khả năng ghi nhớ từ

• Rèn luyện nhịp điệu và âm thanh

• Giúp trẻ bắt chước lời nói tốt hơn

7. Trò chơi thổi – rèn hơi nói

Cách chơi:
Dùng các vật nhẹ như bông, giấy, bong bóng nhỏ… thổi và yêu cầu trẻ làm theo.
Tạo thử thách như: “Ai thổi mạnh hơn?”, “Con thổi bay chưa?”

Lợi ích:

• Rèn luyện hơi thở, điều quan trọng để nói rõ

• Tăng kiểm soát phát âm

• Kích thích phản xạ giao tiếp

8. Trò chơi đẩy xe, kéo thú

Cách chơi:
Dùng xe đồ chơi, thú kéo dây để chơi đua xe, thi kéo.
Gợi ý trẻ nói các từ: “Đi”, “Kéo”, “Nhanh”, “Xe”, “Chạy”, “Đua”.

Lợi ích:

• Học từ hành động

• Phát triển giao tiếp trong khi vận động

• Gắn từ với trải nghiệm thực tế

9. Trò chơi lựa chọn – “Con muốn cái nào?”

Cách chơi:
Đưa ra hai lựa chọn rõ ràng: “Con muốn sữa hay bánh?”, “Xe đỏ hay xe xanh?”
Khuyến khích trẻ nói tên đồ vật mình muốn.

Lợi ích:

• Tăng khả năng diễn đạt nhu cầu

• Phát triển từ đơn và câu đơn giản

• Khuyến khích giao tiếp chủ động

10. Trò chơi xếp hình, xếp khối

Cách chơi:
Cùng trẻ xếp hình, xây nhà bằng khối gỗ, lego…
Mỗi lần đặt khối, cha mẹ nói từ: “Đặt lên”, “Rơi rồi”, “Xây tòa nhà”, “Cao quá!”.
Gợi ý trẻ bắt chước theo.

Lợi ích:

• Phát triển ngôn ngữ mô tả

• Rèn kỹ năng trò chuyện khi làm việc cùng nhau

• Học từ ngữ không gian (cao, thấp, bên trái, bên phải…)

Lưu ý khi chơi với trẻ chậm nói

• Chơi vui nhưng có mục tiêu: Dẫn dắt trò chơi theo hướng giúp trẻ giao tiếp, không chỉ là giải trí.

• Luôn tạo cơ hội cho trẻ phản hồi: Chừa khoảng lặng sau mỗi câu hỏi để trẻ có thời gian phản ứng.

• Khen ngợi mọi nỗ lực giao tiếp: Dù chỉ là âm thanh đơn giản, ánh mắt hoặc cử chỉ – đó là nền tảng ban đầu cho ngôn ngữ.

• Kiên trì, lặp lại mỗi ngày: Trẻ chậm nói cần thời gian và sự kiên nhẫn từ cha mẹ để tiến bộ.

Trò chơi không chỉ là hoạt động giải trí, mà còn là chiếc cầu nối ngôn ngữ tuyệt vời cho trẻ chậm nói.
Chỉ cần 15–30 phút mỗi ngày chơi đúng cách với trẻ, cha mẹ đã đang giúp con học nói một cách tự nhiên, không áp lực và đầy niềm vui.

Hãy bắt đầu từ hôm nay với những trò chơi đơn giản nhưng giàu giá trị ngôn ngữ trên – để hành trình phát triển lời nói của con thêm dễ dàng và hiệu quả.