7 Sai lầm thường gặp khi luyện nói cho trẻ chậm nói – Cha mẹ cần tránh

Hầu hết phụ huynh khi phát hiện con chậm nói đều rất sốt ruột, lo lắng và sẵn sàng làm mọi cách để giúp con nhanh biết nói.

Tuy nhiên, trong quá trình luyện tập tại nhà, nếu không hiểu đúng cách hỗ trợ, cha mẹ rất dễ mắc phải những sai lầm vô tình làm chậm tiến trình phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Bài viết này sẽ chỉ ra 7 sai lầm phổ biến nhất khi luyện nói cho trẻ chậm nói, đồng thời đưa ra hướng khắc phục để cha mẹ đồng hành cùng con hiệu quả hơn.

7 Sai lầm thường gặp khi luyện nói cho trẻ chậm nói

1. Ép buộc trẻ phải nói bằng mọi giá

Nhiều cha mẹ có tâm lý sốt ruột nên thường yêu cầu trẻ phải lập tức nói đúng từ, nhắc đi nhắc lại nhiều lần, thậm chí trách phạt khi trẻ không nói. Điều này khiến trẻ bị áp lực, sợ giao tiếp, từ đó càng thu mình và ít nói hơn.

Giải pháp:

Hãy tạo môi trường thoải mái, khuyến khích trẻ giao tiếp tự nhiên. Khen ngợi mọi nỗ lực, kể cả chỉ là một âm thanh nhỏ, để trẻ có thêm động lực cố gắng.

2. Nói quá nhiều, không cho trẻ cơ hội giao tiếp

Một số phụ huynh khi dạy con thường nói liên tục, giải thích quá mức mọi thứ, mà quên mất việc tạo khoảng lặng để trẻ có cơ hội phản hồi.

Việc cha mẹ “nói hộ” hoặc “nói thay” cho trẻ khiến trẻ mất đi cơ hội thực hành giao tiếp.

Giải pháp:

Sau mỗi câu hỏi hoặc hành động, hãy chờ ít nhất 5–10 giây cho trẻ phản ứng. Đừng vội trả lời thay con, dù trẻ chỉ mới ra hiệu hoặc phát âm chưa rõ.

3. Sử dụng ngôn ngữ quá phức tạp so với khả năng của trẻ

Nhiều cha mẹ dùng những câu dài, từ vựng khó hiểu với mong muốn trẻ học được nhiều hơn. Tuy nhiên, trẻ chậm nói thường chỉ hiểu được ngôn ngữ đơn giản, câu ngắn.

Giải pháp:

Hãy sử dụng những câu 1–3 từ, phù hợp với mức độ phát triển của trẻ. Khi trẻ tiến bộ, cha mẹ có thể tăng dần độ dài câu theo khả năng tiếp nhận của con.

4. Phụ thuộc quá nhiều vào thiết bị điện tử

Một số phụ huynh cho trẻ xem video dạy nói trên YouTube, ứng dụng học ngôn ngữ… với hy vọng trẻ sẽ bắt chước nói theo.

Tuy nhiên, trẻ nhỏ học ngôn ngữ chủ yếu qua tương tác thực tế với người thật chứ không phải màn hình.

Giải pháp:

Hạn chế tối đa thời gian sử dụng thiết bị điện tử. Thay vào đó, ưu tiên tương tác trực tiếp với trẻ qua các hoạt động hàng ngày như chơi trò chơi, đọc sách, trò chuyện.

5. Không kiên nhẫn, dễ nản lòng khi chưa thấy tiến bộ

Việc luyện nói cho trẻ chậm nói đòi hỏi thời gian dài, đôi khi hàng tháng trời mới thấy sự thay đổi nhỏ. Nhiều cha mẹ kỳ vọng con nói nhanh trong vài tuần, khi không đạt được thì thất vọng, buông xuôi.

Giải pháp:

Hiểu rằng sự tiến bộ dù nhỏ nhất (ví dụ như phát âm thêm được một âm tiết, chỉ tay vào đồ vật đúng) cũng là dấu hiệu tích cực.

Kiên trì từng ngày, tích tiểu thành đại, mới giúp trẻ phát triển vững chắc.

6. So sánh con mình với những đứa trẻ khác

Việc thường xuyên so sánh con với bạn bè đồng trang lứa chỉ khiến cha mẹ thêm áp lực và trẻ cảm thấy tự ti, căng thẳng.

Mỗi trẻ có tốc độ phát triển ngôn ngữ khác nhau, đặc biệt với trẻ chậm nói.

Giải pháp:

Tập trung vào sự tiến bộ cá nhân của con, so sánh con với chính mình ngày hôm qua thay vì với người khác.

Ghi nhận từng bước đi nhỏ để duy trì động lực cho cả cha mẹ và trẻ.

7. Thiếu sự phối hợp với chuyên gia trị liệu

Một số phụ huynh chỉ trông chờ vào các buổi học trị liệu ngắn ngủi, mà không áp dụng các bài tập ở nhà theo hướng dẫn chuyên gia. Điều này làm giảm hiệu quả can thiệp.

Giải pháp:

Luôn phối hợp chặt chẽ với nhà trị liệu ngôn ngữ hoặc giáo viên đặc biệt. Thực hiện các bài tập, kỹ thuật luyện nói tại nhà theo đúng chỉ dẫn để duy trì nhịp độ học tập của trẻ.

Luyện nói cho trẻ chậm nói là một hành trình dài đòi hỏi sự hiểu biết, kiên nhẫn và tình yêu thương bền bỉ. Tránh những sai lầm phổ biến nêu trên sẽ giúp quá trình hỗ trợ trẻ trở nên hiệu quả, nhẹ nhàng và nhiều niềm vui hơn. Quan trọng nhất, hãy nhớ rằng mỗi tiếng gọi “ba”, “mẹ” vang lên từ trẻ là thành quả quý giá của những nỗ lực kiên trì không ngừng của cả gia đình.