7 Dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm nói cần can thiệp sớm – Đừng chủ quan!

Nhiều phụ huynh thường trấn an bản thân khi thấy con 18 tháng, 2 tuổi chưa nói bằng những câu như:

“Con bác ngày xưa 3 tuổi mới nói, giờ học giỏi lắm.”

“Thằng cu nhà tôi lười nói thôi, chứ hiểu hết đấy.”

Tuy nhiên, các chuyên gia phát triển trẻ em cảnh báo: Không phải trẻ nào chậm nói cũng sẽ “tự hết”. Nếu bỏ lỡ giai đoạn vàng từ 0–3 tuổi, trẻ có nguy cơ gặp khó khăn kéo dài về ngôn ngữ, học tập và giao tiếp xã hội.

7 Dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm nói cần can thiệp sớm – Đừng chủ quan!

Tại sao việc phát hiện sớm lại quan trọng đến vậy?

Ngôn ngữ là một kỹ năng nền tảng, ảnh hưởng đến khả năng học tập, kết nối xã hội và sự tự tin của trẻ. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cứ 100 trẻ thì có ít nhất 8–10 trẻ gặp vấn đề về ngôn ngữ. Rất nhiều trong số đó được phát hiện quá muộn, khiến việc can thiệp trở nên khó khăn và kém hiệu quả hơn.

Việc cha mẹ hiểu và nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường sẽ giúp con được hỗ trợ kịp thời, tối ưu cơ hội phát triển toàn diện.

7 dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm nói cần được đánh giá sớm

1. 18 tháng chưa nói được từ đơn rõ ràng

Trẻ 18 tháng thường đã nói được khoảng 5–20 từ đơn như “ba”, “mẹ”, “bú”, “bánh”… Nếu con chưa nói từ nào hoặc nói không rõ ràng, đó là dấu hiệu đáng lưu tâm.

2. 24 tháng chưa nói được câu 2 từ

Trẻ 2 tuổi thường có thể nói câu ngắn như “mẹ ơi”, “ăn cơm”, “đi chơi”. Nếu trẻ chỉ nói từ đơn hoặc nói lặp lại từ không đúng ngữ cảnh, cha mẹ nên đưa đi đánh giá ngôn ngữ.

3. Ít hoặc không sử dụng giao tiếp không lời

Trẻ không biết chỉ tay, gật đầu, ra hiệu khi muốn điều gì đó – đây là dấu hiệu cảnh báo kỹ năng giao tiếp không lời kém phát triển.

4. Không phản ứng với tên gọi hoặc âm thanh

Trẻ không quay lại khi được gọi tên, không phản ứng với âm thanh lớn hoặc lời nói xung quanh có thể đang gặp vấn đề về thính lực hoặc rối loạn phát triển ngôn ngữ.

5. Không bắt chước hành động đơn giản

Trẻ không biết vỗ tay, không giả vờ gọi điện thoại, không bắt chước nét mặt… cho thấy khả năng mô phỏng và quan sát kém – nền tảng quan trọng của giao tiếp.

6. Không hiểu mệnh lệnh đơn giản

Ví dụ như “Lại đây”, “Đưa mẹ cái ly”, “Ngồi xuống”… Nếu trẻ không hiểu hoặc không phản ứng, có thể khả năng tiếp nhận ngôn ngữ của trẻ đang gặp vấn đề.

7. Thiếu chủ động tương tác, không có nhu cầu giao tiếp

Trẻ không gọi ba mẹ, không chủ động chơi với người khác, không chia sẻ cảm xúc hoặc đồ vật – là những biểu hiện có thể liên quan đến rối loạn phát triển như tự kỷ.

Cha mẹ nên làm gì khi thấy con có dấu hiệu chậm nói?

• Ghi chép lại hành vi ngôn ngữ của trẻ để theo dõi tiến trình.

• Đưa trẻ đi đánh giá tại các trung tâm chuyên môn về ngôn ngữ trị liệu, tâm lý hoặc khoa phát triển nhi.

• Tăng cường giao tiếp với trẻ qua hoạt động hàng ngày như chơi, kể chuyện, mô tả hành động.

• Hạn chế tối đa việc cho trẻ xem điện thoại, tivi vì đây là nguyên nhân gây giảm tương tác và chậm nói ở trẻ nhỏ.

Dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói đơn thuần

Không ai hiểu và yêu thương con bằng chính cha mẹ. Đừng để sự chủ quan khiến bạn bỏ lỡ thời điểm vàng giúp con phát triển toàn diện. Nếu bạn thấy một hay nhiều dấu hiệu kể trên, hãy chủ động đưa con đi đánh giá sớm để được tư vấn và hỗ trợ đúng hướng. Can thiệp sớm chính là chìa khóa giúp con bạn hòa nhập và phát triển khỏe mạnh, tự tin trong tương lai.